Combinatieteelt

Uit de dromen van de lente wordt in de herfst soep gekookt.

Bladeren door tuingidsen, het delen van informatie, zaden ruilen, prachtige oude varianten tegenkomen en de moestuinders ogen beginnen plots allemaal te stralen. Paarse spekbonen, regenboog snijbiet, regenboog wortelen, gele bieten, groene pompoen, witte patisson, indianen mais, honderden rassen veelkleurige tomaten en grappig gevormde vruchten. Openslaande ritselende zakjes, naamkaartjes, dromerige visioenen en halsbrekende verkenningen. Het is voorjaar en we steken elkaar aan. Het zoemt… Wat gaan we kweken!

In de moestuin streef ik een ecologisch evenwicht na, maar echt 100% natuur is een tuin niet en we moeten zelf ook iets doen. Gelukkig zijn er padden die schuilen onder de schaduwrijke rabarberbladen en komen er vogels in de tuin, onze helpers. Een deel van de slakken wordt al verorbert en een deel vangen we. Ik zaai bloemen en kruiden tussen de groenten die de beestjes letterlijk om de tuin leiden, en ik plant combinaties die iets met elkaar hebben. Elkaar versterken. En dan nog wil ik benadrukken dat je een deel kwijtraakt, of beter gezegd offert.

Een klassiek voorbeeld van gezonde relaties in de tuin zijn de drie gezusters. Drie planten uit de nieuwe wereld die Columbus ons bracht: pompoen, mais en bonen. Deze drie zijn zo op elkaar ingespeeld dat je weinig meer hoeft toe te voegen. De bonen (=vlinderbloemigen) brengen stikstof uit de lucht de grond in. Aan hun worteltjes vinden we de stikstof bacteriën geclusterd in witte bolletjes. De nitrificerende bacteriën zijn zeer nuttig in de bodem. De stikstof uit de lucht wordt onder de grond omgezet tot opneembare meststoffen voor de andere planten. Dit heet wel groenbemesting. Pompoenen bijvoorbeeld plant je er lustig tussen omdat zij veel van deze voeding nodig hebben en ook de mais pikt er een graantje van mee.

De mais die altijd net iets sneller en hoger op wil schieten dan de pompoen en de bonen een klimstok biedt; dit hoog opgroeien moet ze doen omdat mais een windbestuiver is. De pompoen draagt haar steentje bij aan het geheel door met haar brede grote bladeren schaduw te werpen over de snel uitdrogende wortels van de beide anderen. De grond blijft mooi vochtig. Daardoor huisvest deze combinatie de padden die de slakken weer eten. Er komt bijna geen onkruid meer tussen, en soms ik zelf ook niet als ik wil oogsten. Het lijkt een oerwoud maar wel een gecontroleerde. Een gezond mini voedselbos.

De Lieveheersbeestjes gebruiken de windingen van de bonen als lianen naar de hemel : het luizen buffet. Het is maar een kleine greep uit de vele combinatie mogelijkheden in een tuin en hoe het samenhangt als je het een kans geeft. Er is nog meer: de indianen die dit bedachten wisten slim met de ruimte om te gaan. Je teelt op één stukje grond dus minstens drie maal zoveel eetbaars = oogst, als wanneer je deze groenten elk apart in een ‘monocultuur’ zou hebben gezaaid. Ook worden deze gezonde groenten nog steeds traditioneel tegelijk in allerlei gerechten gecombineerd in Mexico en het bleek een gouden nutriënten combinatie. Alles zit erin als je ze samen eet! De tuin oogt ook eens prachtig en soms beïnvloed het samengroeien zelfs de smaak.

Voorbeeld. Er is in een wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat wanneer je tomaten en basilicum door elkaar heen plant, je niet alleen sterkere planten krijgt (wederzijds) maar dat het basielkruid de tomaatjes een veel betere smaak geeft! Dat is nu een aangenaam toeval, want deze twee passen ook samen zo goed in klassieke gerechten. Terwijl ik aan het wieden ben op m’n hurken maak ik opnieuw een sprongetje in de tijd, me verheugend. De geuren stijgen omhoog en ik proef alle smaken op mijn tong al voorbijtrekken. De soep wordt straks heet opgediend.

Ada


Vruchtbeginsel
Dit is wat telt in de fruitbomen van de liefde:
dat iemand méér ziet hangen dan er werkelijk is,
en dat het daardoor ook daadwerkelijk ontstaat!